Dış Kaynaklı Proje Süreçleri Yönetim Sistemi
Göçenoğlu sarıkaya A. (Araştırmacı), Akçakoca kumbasar E., Sarıışık A., Pazarlıoğlu N.
İnsanlığın var oluşu ile birlikte beslenme, barınma ve örtünme insanoğlu için temel ihtiyaçlar olmuştur. Örtünme için önceleri hayvan postlarından ve bitkilerden yararlanan insan daha sonraları tekstil malzemelerini geliştirmiş ve örtünme amaçlı kullanmaya başlamıştır. Örtünme amacını insanların süslenme ihtiyaçları izlemiş ve tekstil malzemelerinin renklendirilmesi söz konusu olmuştur. Geçmişi M.Ö 2500 yıllarına kadar giden renkli tekstil malzemelerinin boyanmasında önceleri bitkisel ve hayvansal kaynaklar kullanılmaktaydı. Sentetik boyaların bulunması ile birlikte doğal kaynaklı boyalar, tekstil malzemelerinin renklendirilmesindeki ticari önemlerini yitirmiştir. Ancak insanların doğal ürünlere merakı, gelişen ve değişen tüketici zevkleri ve çevresel faktörler doğal boyalara ilgiyi tamamen yok etmemiş, sınırlı miktarda da olsa doğal boyalarla özellikle doğal liflerin boyanması araştırıcıların ilgisini çekmiştir. Bu amaçla kullanılan doğal boyalar bitkisel kaynaklıdır.
Günümüzde mikrobiyal kaynaklar kullanılarak üretilen boyarmaddelerin gıda endüstrisinde kullanıma rastlanılmakla beraber, tekstil endüstrisinde kullanımı görülmemektedir. Ayrıca son zamanlarda tekstil malzemelerine antimikrobiyal/antibakteriyel özelliklerin kazandırılmasına yönelik eğilimler giderek artmaktadır. Özellikle alım gücü yüksek tüketiciler, kendilerine daha fazla konfor sağlayan, ferahlık veren ve kullanım esnasında koku tutmama ya da güzel koku salınımı, vitamin salınımlı, antibakteriyel özellik kazandırılmış, tekstil ürünlerine diğer bir deyişle “wellness” tekstil malzemelerine ilgi duymaya başlamışlardır. Bu çalışmada, hem mikrobiyal bir boyanin üretimi optimize edilecek ve bu boya kullanılarak boyama gerçekleştirilecek hem de boyanan malzemeye, boyanın sahip olduğu antibakteriyel özellik kazandırılmaya çalışılacaktır.
Proje çalışması, alternatif fungal kaynaklı doğal bir boyanın tekstilde ilk kez kullanılmasının araştırılması, boyanın endüstriyel ölçekte üretilebilecek potansiyele sahip olması ve üretilen fungal boyanın aynı zamanda antibakteriyel özelliği nedeniyle tekstil malzemesine bu özelliğin tek adımda kazandırılabilme olanağının söz konusu olması açısından özgün bir çalışma olacaktır. Önerilen projenin endüstriyel boyutta boya üretiminin yarattığı çevresel atıkları azaltması, tekstil sektöründe, yünlü kumaşların boyanma ve bazı durumlarda antibakteriyel özellik kazandırabilme beklenmektedir.